Aż jedna trzecia pacjentów uzależnionych od alkoholu zmaga się również z innymi problemami natury psychicznej. Liczne przypadki pokazują, że nałóg często prowadzi do rozwoju zaburzeń psychicznych, co skutkuje tzw. podwójną diagnozą, z którą boryka się coraz większa liczba osób. Wśród najczęściej występujących zaburzeń można wymienić: lękowe i depresyjne, schizofrenię oraz zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Dlatego równoczesne leczenie tych schorzeń wraz z objawami choroby alkoholowej powinno stać się standardem w każdej placówce medycznej.

Specjaliści zauważają, że zaburzenia psychiczne związane z nadużywaniem alkoholu znacząco pogarszają przebieg i rokowanie samej choroby alkoholowej. Zwykle są one efektem nadużywania substancji psychoaktywnych. Często ujawniają się w trudnych momentach oraz w czasie nasilającego się głodu alkoholowego. Chociaż wiele z tych zaburzeń ma charakter przemijający, nie można bagatelizować potrzeby ich leczenia.

Zaburzenia psychiczne spowodowane nadużywaniem alkoholu – jak się rozwijają?

Zaburzenia psychiczne związane z piciem alkoholu zazwyczaj powstają na skutek bezpośredniego oddziaływania tej toksycznej substancji na komórki i narządy organizmu. Alkohol powoduje uszkodzenia komórek nerwowych, prowadzi do licznych niedoborów i znacząco pogarsza ogólną kondycję oraz stan zdrowia. Długotrwałe spożywanie dużych ilości alkoholu może także przyczynić się do rozwoju chorób somatycznych, które z kolei mogą przyspieszać występowanie zaburzeń psychicznych.

Wiele zaburzeń psychicznych związanych z alkoholizmem ma również swoje źródło w negatywnych skutkach psychospołecznych wynikających z picia. Problemy finansowe, osobiste, zawodowe i prawne często prowadzą do myśli depresyjnych, obniżają nastrój i powodują stagnację. W efekcie osoba uzależniona sięga po alkohol jeszcze częściej, wprowadzając się w błędne koło.

Zaburzenia psychiczne a picie alkoholu

Jednym z najpowszechniejszych zaburzeń psychicznych związanych z nadużywaniem alkoholu jest bezsenność. Problemy ze snem prowadzą do stopniowego wyczerpania organizmu oraz pogorszenia ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Bezsenność może współistnieć z innymi schorzeniami, takimi jak halucynoza, paranoja alkoholowa, zaburzenia osobowości oraz depresja. Problemy z prawidłowym rytmem snu często wymagają wprowadzenia leczenia farmakologicznego oraz hospitalizacji.

Kolejnym istotnym objawem w przebiegu choroby alkoholowej jest zespół amnestyczny, który charakteryzuje się uszkodzeniem pamięci krótkotrwałej, prowadzącym do zaburzonego poczucia czasu i problemu z odtwarzaniem chronologii wydarzeń. U osób cierpiących na ten syndrom często występują luki w pamięci, które próbują wypełnić konfabulacjami.

Nie można również zbagatelizować problemu impotencji alkoholowej. Choć nie jest to bezpośrednio zaburzenie psychiczne, może prowadzić do depresji oraz utraty poczucia własnej wartości. Niemożność nawiązania kontaktów intymnych może być bardzo krzywdząca dla wielu osób uzależnionych, co skutkuje unikaniem bliskości, zbliżeń i relacji partnerskich.

Wszystkie wymienione schorzenia oraz wiele innych czynników mogą prowadzić do jednego z najczęściej występujących zaburzeń wśród osób uzależnionych – depresji alkoholowej. Dotyka ona niemal połowę osób z problemem alkoholowym, a pierwsze objawy depresyjne często pojawiają się już kilka godzin po przerwaniu spożycia alkoholu. Najczęstszym symptomem jest wyraźne obniżenie nastroju – uczucie przygnębienia, smutku i pesymizmu.

Leczenie alkoholizmu

W przypadku określonych jednostek chorobowych konieczne jest zazwyczaj specyficzne leczenie psychiatryczne. W tym celu stosuje się różnorodne metody, takie jak farmakoterapia, psychoterapia oraz terapia behawioralna. Ich skuteczność jest wysoka, ale wymaga utrzymania stanu abstynencji. W związku z tym równocześnie prowadzi się leczenie samej choroby alkoholowej. Aby rozpocząć terapię, konieczne jest udanie się do specjalistycznego ośrodka, gdzie pracują terapeuci przygotowani do leczenia różnorodnych zaburzeń.

Alkoholizm objawy psychiczne

Długotrwałe spożywanie alkoholu może prowadzić do poważnych zaburzeń psychicznych. Do najczęstszych należą:

• Zespół Otella – to forma paranoi alkoholowej, charakteryzująca się chorobliwą zazdrością. Osoba uzależniona staje się przekonana, że jej partnerka ją zdradza, co prowadzi do prześladowania, śledzenia oraz stosowania przemocy psychicznej, a nawet fizycznej.
• Zespół Korsakowa – przewlekłe schorzenie, które objawia się lukami w pamięci, które osoba dotknięta tym zespołem zapełnia wymyślonymi opowieściami. Tacy pacjenci tracą orientację w czasie i przestrzeni, a dodatkowe osłabienie organizmu może prowadzić do śmierci.
• Encefalopatia Wernickiego – uszkodzenie mózgu spowodowane niedoborem witamin oraz długoterminowym spożywaniem alkoholu. Objawy obejmują zaburzenia pamięci, trudności w koordynacji ruchowej oraz problemy neurologiczne.
• Halucynacje alkoholowe – to forma psychozy, w której pojawiają się głosy nakłaniające do samobójstwa lub przemocy wobec innych.
• Zespół otępienny – trwałe upośledzenie zdolności intelektualnych spowodowane uszkodzeniem układu nerwowego.
• Stany depresyjne i depresja – są zarówno skutkiem, jak i przyczyną uzależnienia. Choć alkohol może początkowo wywoływać poczucie euforii, to w dłuższej perspektywie potęguje objawy depresji, co może prowadzić do prób samobójczych.

Uzależnienie często współwystępuje z zaburzeniami osobowości, stanami lękowymi oraz epizodami psychotycznymi. Może także prowadzić do zespołu stresu pourazowego (PTSD), zwłaszcza u tych, którzy doświadczyli w przeszłości traumatycznych wydarzeń.

Uzależnienie od alkoholu nie tylko zagraża psychice osoby pijącej, ale także negatywnie wpływa na jej relacje z innymi. Powoduje to:

– wzrost konfliktów rodzinnych,

– zaniedbywanie obowiązków domowych i zawodowych,

– wycofanie społeczne i utratę więzi z bliskimi,

– wzrost ryzyka wystąpienia przemocy domowej.

Osoby uzależnione często izolują się, unikają kontaktów towarzyskich, bądź otaczają wyłącznie ludźmi akceptującymi ich nałóg. Rodzina i przyjaciele czują się bezradni w obliczu prób pomocy, a niejednokrotnie sami popadają w współuzależnienie, które również wymaga terapii.

Alkoholizm to problem, który manifestuje się nie tylko w sferze psychicznej, ale również fizycznej. 

Rozważając objawy związane z chorobą alkoholową, nie możemy zapominać o tych fizycznych, które także mogą wskazywać na istotne ryzyko uzależnienia. Symptomy te stają się szczególnie wyraźne w chwilach abstynencji – gdy z różnych powodów, świadomie lub przymusowo, nie mamy dostępu do alkoholu. W takich momentach organizm wysyła sygnały odstawienia, które mogą obejmować problemy trawienne, takie jak wymioty czy biegunka, a także apatię, trudności z koncentracją oraz zaburzenia snu. Warto również zwrócić uwagę na nieprawidłowości ciśnienia i funkcjonowania układu krwionośnego.

W momencie, gdy diagnozowana jest choroba alkoholowa, najpierw cierpi wątroba oraz układ nerwowy. Przewlekłe objawy związane z nastrojem czy zaburzoną przemianą materii mogą sugerować, że organizm domaga się alkoholu. Kluczowe jest jednak, aby właściwe zidentyfikowanie i nazwanie problemu opierało się na dokładnym wywiadzie z pacjentem. Uzależnienie powinno być oceniane w kontekście całościowym, a nie tylko na podstawie poszczególnych symptomów. Dlatego niezbędna jest odpowiednia wiedza oraz doświadczenie psychoterapeuty, który przeprowadza tę analizę.