Leczenie alkoholizmu nie jest niestety jednolinijne – ani też proste. Jest to długi i zawiły proces, a utrzymanie trzeźwości to przede wszystkim zapobieganie nawrotom. Wymaga to czasu, cierpliwości, zrozumienia i wytrwałości. Dowiedz się, jak rozwija się nawrót choroby alkoholowej i jak zapobiec powrotowi do picia.

Alkoholizm jako choroba nawrotowa

Alkoholizm jest chorobą przewlekłą, co oznacza, że ma charakter nawrotowy. Nie wystarczy pozostanie w abstynencji, aby wyleczyć się z alkoholizmu. Nałóg alkoholowy wymaga ciągłej walki z wyzwalaczami i stałego utrzymywania motywacji przez alkoholika do pozostania w trzeźwości. Nawet przejście przez cały proces leczenia i długie pozostawanie w trzeźwości nie gwarantują, że nie nastąpi nawrót alkoholizmu. Często wynika to z niemożnością poradzenia sobie z trudną sytuacją – kiedy alkoholik zna ten jeden sposób „radzenia sobie” z emocjami, nawet po latach trzeźwości może ponownie sięgnąć po alkohol.

Alkoholizm odznacza się pewnymi wzorcami funkcjonowania, wedle których postępują osoby uzależnione. Nawrót choroby to nic innego jak powrót do tych znanych wzorców, co wiąże się z powrotem do picia. Choć wydawać by się mogło, że sięgnięcie po kieliszek to chwila, tak naprawdę nawrót choroby alkoholowej to proces, który rozkłada się w czasie. Jeśli doszło do złamania abstynencji, oznacza to tyle, że alkoholik już od dłuższego czasu zmagał się z czymś, co ostatecznie go przerosło.

Do nawrotu choroby alkoholowej prowadzą różne czynniki, przede wszystkim są to wyzwalacze. Trzeba mieć niestety świadomość, że jest to w pewnym sensie naturalny etap zdrowienia – alkoholik, nawet po przejściu leczenia, może przez całe życie musieć się pilnować i umiejętnie zarządzać swoimi emocjami, aby pozostawać w trzeźwości. Dlatego właśnie warto po zakończeniu leczenia rozważyć dalsze korzystanie ze wsparcia specjalisty.

Jak rozpoznać nawrót choroby alkoholowej? Ile trwa? Jak szybko się rozwija?

Niektórzy zastanawiają się, ile trwa nawrót choroby alkoholowej. Nie sposób jednak to stwierdzić. Jak już powiedzieliśmy wcześniej, samo sięgnięcie po kieliszek oznacza, że już wcześniej działo się coś w głowie alkoholika – coś, z czym musiał się zmagać. Do samego nawrotu dochodzi stopniowo, a nawrót zaś trwa w zależności od sytuacji alkoholika, od fazy choroby alkoholowej i od wzorców funkcjonowania w uzależnieniu. Jest to bardzo złożona i indywidualna kwestia.

Nawrót alkoholizmu da się jednak rozpoznać, zanim alkoholik na dobre wróci do picia. Pod wpływem wyzwalaczy osoba uzależniona może zacząć przejawiać pewne konkretne zachowania związane z napięciem wynikającym z głodu alkoholowego. O nadchodzącym nawrocie mogą świadczyć naprawdę niewielkie rzeczy: zachowania, nawet te drobna, zmiana w sposobie wysławiania się, zmiana w tonie głosu, chwiejność emocjonalna, tematy, jakie porusza dana osoba, a nawet niewielkie reakcje ze strony ciała tej osoby. Poprzez odpowiednią obserwację można przygotować się na nawrót choroby u alkoholika.

Objawy nawrotu choroby alkoholowej mogą dotyczyć kilku sfer. Warto podzielić je na:

• Sfera myśli – wyzwalacze na alkoholika działają w taki sposób, że stopniowo zasiewają kolejne ziarenka w głowie takiej osoby. Te ziarenka to drobne, lecz intruzywne myśli związane z alkoholem, z jego spożyciem lub wspomnieniami związanymi z jego piciem w przeszłości.
• Sfera prywatna – nadmierne i uporczywe myśli dotyczące alkoholu mogą spowodować pewne zmiany w zachowaniu alkoholika i doprowadzić do jego izolacji, wahań nastroju i wreszcie do konfliktów z bliskimi.
• Sfera zawodowa – osoba uzależniona może zacząć zaniedbywać swoje obowiązki, może mieć problemy ze skupieniem się – zarówno na obowiązkach zawodowych, jak i na nauce w przypadku młodszej osoby uzależnionej.

Dodatkowo wyszczególnić można:

• Objawy psychiczne: wahania nastroju, przygnębienie, stany depresyjne, nadwrażliwość, rozdrażnienie.
• Objawy fizyczne: bóle głowy, zaburzenia snu, duże zmęczenie, potliwość, drżenie.

Warto jest dobrze obserwować, gdyż wszystkie te małe rzeczy – zebrane do kupy – mogą uzupełnić obraz alkoholika, który stoi u progu nawrotu choroby alkoholowej. Może być to najwyższa i jednocześnie ostatnia pora, aby zareagować.

Fazy nawrotu alkoholizmu

Fazy nawrotu choroby alkoholowej można podzielić na: zaprzeczenie, unikanie, kryzys, utratę poczucia sprawczości, dezorientację, stany depresji, utratę kontroli i świadomość braku tej kontroli.

Nawrót alkoholizmu – co do niego prowadzi? Czym są wyzwalacze alkoholizmu?

Po zakończeniu terapii odwykowej bardzo ważne jest, aby jednak zdecydować się na pozostanie pod opieką specjalisty, a nawet rozważyć uczęszczanie na spotkania grup AA. Wynika to z tego, że proces wyjścia z alkoholizmu jest niezwykle złożony i często nawet wieloletni – pomimo utrzymywania abstynencji po zakończeniu leczenia. Alkoholizm to choroba, której duża część związana jest z głową i myślami chorego – dlatego nawet pozostawanie w trzeźwości przez dłuższy czas niekoniecznie musi oznaczać, że alkoholik wyzdrowiał. Proces zdrowienia może trwać znacznie dłużej.

Podczas tego procesu alkoholicy narażeni są na wyzwalacze uzależnienia, dlatego tak ważna jest nauka samego siebie, swoich reakcji na różne sytuacje i umiejętne radzenie sobie z własnymi emocjami. Ważne jest umiejętne rozpoznanie swoich wyzwalaczy – gdyż dla każdego alkoholika co innego może okazać się takim wyzwalaczem.

Same wyzwalacze można podzielić na wyzwalacze zewnętrzne oraz wewnętrzne.

• Wyzwalacze zewnętrzne: osoby, z którymi niegdyś piło się alkohol; konkretny czas (np. święta, ważna rocznica) lub miejsce (najczęściej takie, w którym dawniej często spożywano alkohol); konkretne sytuacje.
• Wyzwalacze wewnętrzne: negatywne emocje, uczucie smutku, strach, poczucie samotności, nadmiar stresu, złość.

Do nawrotu choroby alkoholowej prowadzi zatem ekspozycja na owe wyzwalacze. Nie dla każdego jednak wyzwalacze będą takie same, a te wymienione powyżej to jedynie przykłady. W rzeczywistości mogą to być zupełnie inne rzeczy, na przykład dźwięki czy zapachy, a może konkretna muzyka.

Niezależnie od tego, co jest tym wyzwalaczem, niezwykle istotne w procesie leczenia jest uświadomienie sobie, co takiego jest konkretnym wyzwalaczem dla danej osoby i nauka radzenia sobie z tym.

Powrót do picia zapobieganie

Zapobieganie nawrotom wiąże się z samoświadomością i ścisłą pracą nad sobą. Aby zapobiegać nawrotom choroby, warto przede wszystkim:

1. 1. Unikać wyzwalaczy. Może być to oczywiście trudne, zwłaszcza gdy wyzwalaczem są dla nas np. święta lub widok alkoholu na półce w sklepie; jednak na tyle, na ile możemy, warto ograniczyć styczność z nimi.

• Znaleźć wsparcie. Możliwość wyżalenia się komuś, podzielenia się swoimi obawami i poczucie zrozumienia są niezwykle ważne na drodze leczenia.

1. Przekierować uwagę na jakieś zajęcie. Warto w szczególności postawić na zajęcia uspokajające, takie jak joga czy medytacja lub rozładowujące emocje, takie jak sport.
2. Rozważyć powrót na terapię. Niekiedy jest to najlepszy sposób na poradzenie sobie z nawrotem, jeśli ten okaże się zbyt silny. Pamiętajmy, że powrót na terapię to nie powód do wstydu – wręcz przeciwnie. To dowód na to, że wciąż mamy chęć i motywację do walki.